Volume 20 • Nummer 5 • 2004 • Het wereldstedennetwerk

Sinds Friedmann en Wolff vroeg in de jaren tachtig het begrip 'Wereldsteden' introduceerden, heeft het een gestage opmars gemaakt in de agenda van sociale wetenschappers. Een cruciale bijdrage werd geleverd door Manuel Castells, die, door wereldsteden te beschrijven als knooppunten in de 'space of flows' van de netwerkmaatschappij, het begrip wereldstad positioneerde binnen een ruimere maatschappijtheorie. 'Wereldstad' wordt gelinkt aan de economische en culturele globalisering, aan het verschrompelen van de nationale staat als organisatorisch principe. Sinds het einde van vorige eeuw groeide de belangstelling voor 'wereldsteden' dan ook plots exponentieel en niet alleen vanuit academische hoek. Vooral stedelijke beleidsmakers vragen zich af hoe ze kunnen vermijden dat hun stad wegkwijnt in een uithoek van de 'space of flows' en zoeken naar middelen om aan te knopen bij het netwerk van wereldsteden. Amsterdam doet wereldwijd aan citymarketing om verbonden te blijven, Brussel houdt uitverkoop om internationale instellingen aan te trekken en Vlaanderen wil koste wat kost de Olympische Spelen aantrekken om zich als regio in zijn geheel in het netwerk een plaatsje te veroveren. In het volgende nummer wil AGORA een stand van zaken bieden van het wereldsteden-onderzoek. In hoeverre zijn wereldsteden specifieke locaties, dan wel een netwerk? Welke rol spelen transnationale elites in het wereldstadnetwerk? Hoe moeten we ons een hiërarchie van wereldsteden voorstellen? Zijn hoofdsteden wereldsteden? We willen echter ook nagaan wat de lokale consequenties zijn, wanneer een stad een knooppunt vormt in het wereldstedennetwerk, of zich inspant om een dergelijk knooppunt te worden of blijven. En kan een stad zijn positie in het netwerk eigenlijk nog wel beïnvloeden?