Volume 20 • Nummer 3 • 2004 • Schaduwstad

In het volgende nummer introduceert AGORA de 'Schaduwstad'. In de Nederlandse stadssociologie en geografie is de laatste jaren veel aandacht geweest voor de informele sector in de stedelijke omgeving. Onder de informele sector wordt doorgaans dat deel van de economie verstaan dat zich onttrekt aan de formele reguleringen en verplichtingen, zoals het afdragen van belastingen en sociale premies. Voor sociaal-economisch zwakkere groepen, zoals bijvoorbeeld illegalen en daklozen, maar ook slechtopgeleide migranten of op uitkeringen aangewezen arbeidsongeschikten, biedt het grijze circuit soms de enige kans om in hun eigen levensonderhoud en dat van hun gezin te kunnen voorzien. In veel studies wordt deze sector geïsoleerd benaderd waardoor een beeld ontstaat alsof zij autonoom functioneert. In andere onderzoeken wordt een absolute dichotomie gehanteerd waarbij de informele sfeer tegenover de formele sfeer wordt geplaatst. Volgens AGORA doet deze 'onderwereldbenadering' de informele sfeer en het begrip daarvan tekort. Wij zijn van mening dat de informele sfeer het best gekarakteriseerd kan worden door haar relatie met de formele sfeer. De formele sector houdt de informele in stand door gebruik te maken van de goedkope diensten die daarin worden aangeboden (denk aan de zwart betaalde werksters en klusjesmannen), maar daarmee is niet het hele verhaal verteld. Misschien nog belangrijker is het feit dat deze sector bestaat als het (on)voorziene gevolg van stedelijke en nationale politiek, veranderingen in de organisatie van de verzorgingsstaat en veranderingen in de verhouding tussen de staat en de civil society. In de schaduw van dit structurele bouwwerk bestaan en ontstaan niches waarin de informele sector zich vormt en in stand blijft. AGORA zal uiteenlopende cases presenteren waarin deze relatie wordt geïllustreerd en doet een poging om deze theoretisch te duiden.